Het nieuwe stadion van ADO Den Haag lag daar te blinken in de zon. Maar het legertje verhuizers mocht onder geen beding het stadion in.

Het is 12 juli 2007, nog maar zestien dagen voor de feestelijke opening van het stadion, dat ADO zal doen opstoten naar de hogere regionen van het betaald voetbal.

De bouwer van het stadion, Ballast Nedam, is klaar met de klus, maar heeft de deur dicht gegooid. De verhuisdozen van ADO konden zolang worden opgestapeld in één zaaltje. Reden: bouwer Ballast Nedam heeft al maanden geen geld meer gekregen.

Op 21 juni van dat jaar belegt de CEO van het bouwbedrijf, Ruud Jacobs, een afspraak met burgemeester Wim Deetman. De twee hebben een 'prettig gesprek', met als resultaat dat de geldstroom weer op gang komt. Maar pas na nog een pittige brief op 10 juli naar Deetman, en na het dichtgooien van het stadion, wordt de laatste 3,5 miljoen euro overgemaakt.

Het zijn schokkende feiten die ook de onderzoekers van de commissie Klaas de Vries tot zich hebben gekregen. De oud-minister is door het Haagse college gevraagd om in beeld te brengen hoe het heeft kunnen gebeuren dat ADO Den Haag tegen een miljoenenschuld aanliep, terwijl de gemeente Den Haag de voetbalclub een nieuw stadion cadeau deed. Ook Peter Vogelzang (die het veelgeprezen onderzoek naar de affaire-Rasmussen heeft gedaan) en professor Hans de Bruijn van de TU Delft zitten in deze zware commissie. Aanstaande maandag presenteert De Vries zijn bevindingen. AD Haagsche Courant neemt op de vooravond een voorschot op het rapport, met een eigen reconstructie van het moment dat het ambitieuze project - waar heel bestuurlijk Den Haag zo vol van was - in duigen viel.

Het zag er op voorhand solide uit, het plan om ADO Den Haag weer mee te laten tellen in het betaalde voetbal. De gemeente zocht capabele mensen, die de Stichting Stadionontwikkeling (SSO) oprichtten, een club op afstand van de gemeente, die als opdracht kreeg het nieuwe stadion te bouwen en enig aandeelhouder te worden van ADO Den Haag.

Op 6 juni 2003 was het zover: de SSO kreeg een bedrag van 33.915.000 euro (inclusief BTW) gemeenschapsgeld op de bankrekening gestort.

Een deel van dat geld ging op aan steun voor de club, maar dat gaf niet, want aan het eind van de rit zou de SSO een lening bij een bank afsluiten om onder meer de laatste bouwsom te betalen.

Het leek een stevig fundament, maar de eerste haarscheurtjes werden in november 2006 al zichtbaar. De SSO had de jacht naar een lening zonder succes afgesloten. De banken bleken zich niet te wagen aan een club met een slecht imago.

Een volgende barst was dat ADO werd opgezadeld met extra kosten. ADO moest het veiligste stadion van Nederland krijgen en daar zat een prijskaartje aan. De gemeente stopte de club middels allerlei subsidies - onder andere een potje voor sociaalmaatschappelijke projecten- wat toe, maar het bleek niet genoeg. Ook de inrichting bleek namelijk duurder dan gepland.

Op 14 mei 2007 kwam de stuurgroep - met daarin vertegenwoordigers van de gemeente, ADO en de bouwer - in crisis bijeen. De uitgaven liepen steeds verder op, terwijl de inkomsten krompen. Een aderlating was bijvoorbeeld het terugtreden van een grote sponsor die voor veel geld zijn naam aan het stadion had willen verbinden, nadat supporters in de wedstrijd tegen Vitesse het veld opkwamen, in november 2006.

De stuurgroep concludeerde dat er tien miljoen euro nodig was om ADO overeind te houden - en niet vijf miljoen - zo staat in de notulen van de stuurgroep. Het idee werd geboren tien miljoen te lenen bij de Bank Nederlandse Gemeenten. Alle kaarten werden toen gezet op die troef. Vergeefs, zo blijkt in ruim twee maanden, want vanaf dat moment gaat alles mis en, nóg erger, raakt de controle zoek.

De SSO springt voor miljoenen euro's bij; op 23 mei gaat 835.000 euro naar ADO, omdat de club geen geld meer in kas heeft, een maand later nog eens 225.000 euro. Ook worden er rekeningen betaald aan bedrijven die het camerasysteem installeerden, iets wat eigenlijk het pakkie an was van ADO.

De SSO teert veel te hard in op zijn reserves en kan de laatste miljoenen aan Ballast Nedam niet meer betalen. Omdat de banken het laten afweten, wordt er een list verzonnen. Op 24 mei krijgt wethouder Sander Dekker toestemming van de politiek om de SSO een lening te verstrekken van 6,5 miljoen.

Dekker weet de lening er met grote snelheid door te drukken: op 23 mei wordt het punt snel op de politieke agenda gezet, een dag later geeft de gemeenteraad akkoord. Er is ook grote haast, want deze miljoenen zijn cent voor cent nodig om Ballast Nedam te kunnen betalen.

Op 5 juli maakt de gemeente nog eens met spoed 250.000 euro over aan de SSO, met als uitleg dat het een subsidie betrof voor camera's. De waarheid blijkt heel anders, want dankzij dat kwart miljoen heeft de SSO 4.224.236 euro op de bank staan en dat is nét genoeg om een paar dagen later de laatste bouwsom te betalen aan Ballast Nedam. Op 12 juli heeft de SSO nog maar 400 euro in kas, maar kan ADO wel zijn verhuisdozen in het nieuwe stadion uitpakken. Alle partijen bleven desalniettemin een rotsvast vertrouwen houden in de goede afloop. Dat heeft alles te maken met de sussende woorden die uit het stadhuis kwamen. Niemand minder dan Wim Deetman wierp zich in de strijd. Hij zou de lening regelen van tien miljoen bij zijn vrienden van de Bank Nederlandse Gemeenten. Op 12 juni schreef de 'Deet' een brief naar de bank.

Helaas, de directie van de BNG zette een streep door de aanvraag. Het kaartenhuis stortte in elkaar. ADO kwam nog met het reddingsplan om vijf business units te verkopen, wat vijf miljoen zou opbrengen. Dekker wierp deze laatste reddingsboei weg en zei 'het tafelzilver' niet te willen verkopen. Dat is nu toch gebeurd: de zakenman Mark van der Kallen heeft de club voor een appel en ei gekocht.