Bron van dit artikel


Datum plaatsing: 02-02-2005 11:11:00

Naleven milieuregels stadion bevalt Den Haag slecht

Opnieuw heeft de Raad van State ingegrepen in de bouw van het ADO-stadion.

Tot irritatie van de gemeente Den Haag, maar is dat terecht? De Raad handhaaft sinds kort regels die al sinds 2001 bestaan. Het is het einde van een gedoogcultuur waarvan ook Den Haag jarenlang profiteerde. Dat is even wennen.

door Jeroen de Vreede

Een speler die 'de spelregels tijdens de wedstrijd veranderde'. Het is de kwalificatie van wethouder Stolte van Den Haag over de Raad van State. Reden voor de geïrriteerde reactie van de gemeente Den Haag is de uitspraak van de Raad over de milieuvergunning voor het ADO-stadion. De Raad, de hoogste bestuursrechter, oordeelde onder meer dat de gemeente ten onrechte geen onderzoek heeft gedaan naar de huidige kwaliteit van de buitenlucht op de toekomstige bouwlocatie. Of de uitspraak vertraging in de bouw oplevert is nog onduidelijk. Is het een incident, heeft de Raad inderdaad 'de spelregels veranderd' of ligt de fout bij de gemeente zelf?

De constatering van de wethouder is feitelijk onjuist. Als bestuursrechter kán de Raad van State de spelregels (in casu de milieuwetgeving) niet aanpassen. De Raad kan hoogstens vergunningen soepel of streng aan de wet toetsen. En met de ongeschreven regel dat 'de rechter per definitie gelijk heeft', ligt de fout wel degelijk bij de gemeente zelf.

De huidige richtlijnen voor luchtvervuiling stammen uit 2001. Sindsdien moet in milieuvergunningen rekening zijn gehouden met (toekomstige) normen voor luchtkwalititeit. Strijdpunt is de bestrijding van fijn stof. Dergelijke roetdeeltjes zijn grotendeels uit het buitenland afkomstig, maar lokaal speelt ook wegverkeer een grote rol. Om die reden zijn er bij drukke wegen, zoals de Lutherse Burgwal en de Veerkades, milieuproblemen.

Lange tijd hebben gemeenten en provincies zich niet al te druk gemaakt over het bestrijden van de vervuiling door fijn stof. Juist vanwege de landelijke deken van fijn stof over het land, ligt de aanpak van het probleem bij de rijksoverheid, zo is onderling afgesproken. Anders dan de Europese richtlijn voorschrijft, vertaalden provincies en gemeenten die afspraak in: vuile lucht is een zaak van het Rijk en niet van ons.

De Raad van State ging daar lange tijd in mee, tot eind vorig jaar. En daar wringt de schoen voor de gemeente Den Haag. In een inmiddels berucht geworden uitspraak oordeelde het rechtscollege dat óók lagere overheden een rol hebben bij het bestrijden van luchtvervuiling. Volgens de Raad mag van álle overheden worden verwacht 'dat overheden zich inspannen de emissies zo ver mogelijk terug te dringen'. De verantwoordelijkheid afschuiven naar het Rijk accepteert de Raad van State niet langer.

Betekent dit, dat het ADO-stadion er niet kan komen? Zo ver is het vooralsnog niet. Uit eerdere uitspraken blijkt dat de Raad van State vooral wil dat overheden zich 'rekenschap geven' van de gevolgen van hun plannen voor de lucht. Bijvoorbeeld door de vraag te beantwoorden of het verstandig is om mensen bij elkaar te brengen in een nieuw bouwwerk op een plek waar de lucht vuil is, zoals langs een snelweg.

De Raad van State geeft niet aan waarom het sinds een paar maanden strenger de regels hanteert. Mogelijk heeft het te maken met het groeiend aantal onderzoeken naar de schadelijkheid van vuile lucht voor de volksgezondheid. In algemene zin heerst, niet enkel bij de Raad van State, in bestuurlijk Nederland de teneur om af te stappen van een bestuurlijke gedoogcultuur. Het is een erfenis van de rampen in Enschede en Volendam. Regels zijn er om toe te passen en dat is precies wat de Raad van State doet met haar vonnis: niet langer gedogen, maar richtlijnen toepassen die al die gelden sinds 2001.

Daarmee is de gemeente Den Haag 'slachtoffer' geworden van het beleid dat ze zelf op andere terreinen propageert: het einde aan gedogen. De gemeente doet het bij woonwagenkampen, illegale slaaphuizen, coffeeshops en prostitutie. Voor de verandering ervaart de wethouder van economische zaken nu zelf de gevolgen van strikte handhaving van de regels.

De gemeente heeft eerder kritiek gehad op de handelwijze van een rechter, toen twee topambtenaren de veelvuldige gang naar de rechter door protesterende burgers hekelden. Dat kwam Den Haag op een uitbrander van de rechter te staan. De Raad van State laat zich in het algemeen niet snel provoceren. Maar tactisch was de opstelling van de gemeente niet.

De Raad eist tegenwoordig 'toereikend en deugdelijk onderzoek' naar luchtvervuiling. Daarmee weet de gemeente wat haar te doen staat, al is het met tegenzin.