Bron van dit artikel


Datum plaatsing: 29-01-2005 22:30:00

Kampioenen sneeuwen onder in wereldoorlog

door Peter van Duyl

Collectief was de kracht van het succesvolste ADO-elftal aller tijden.

Verbaasd, een beetje beduusd zelfs, keken de spelers in het rood-groene shirt om zich heen. In het afgeladen Feyenoord-stadion speurden ze vergeefs naar lege stoelen. Het was 1943, vervoer in bezet Nederland werd steeds moeilijker, maar die middag was de Kuip stampvol gestroomd voor de beslissingswedstrijd tussen ADO en Hermes DVS. De winnaar mocht zich kampioen van de eerste klasse noemen en kreeg daarmee het recht om met vier andere regionale kampioenen om de Nederlandse titel te strijden. Voor 55.000 toeschouwers versloeg ADO zijn Schiedamse opponent met 2-1.

ADO wordt in 1943 afdelingskampioen in De Kuip. Staand v.l.n.r.: Herman Choufoer, Gerrie Vreken, Aat van Kampen,
André Roosenburg, Joop Eversteijn en Eli de Heer. Geknield v.l.n.r.: Dolf Niezen, Aad de jong, Piet Eversteijn, Ben Tap en Wim Neuteboom.

Het duel met Hermes DVS was één van de vele sportieve hoogtepunten die ADO in de eerste oorlogsjaren aaneen reeg. Terwijl met gitzwarte letters wereldgeschiedenis werd geschreven, beleefde ADO de mooiste periode uit zijn bestaan. De Hagenaars werden in 1941, 1942 én 1943 afdelingskampioen. In de laatste twee jaar pakte ADO ook de landstitel.

‘De vergeten kampioen’ wordt het ADO uit de oorlog wel genoemd, simpelweg omdat rood-groen op zijn sterkst was, toen voetbal meer dan ooit als bijzaak gold. In de annalen van de club zijn de helden van toen in goud bijgeschreven: Willem Koek, Dolf Niezen, Ben Tap, de gebroeders Eversteijn, Herman Choufoer natuurlijk, Rinus Loof en al die anderen. Buiten Den Haag doen hun namen echter nergens een bel rinkelen. Een dubbele kampioen, ondergesneeuwd in het tumult van de omstandigheden.

Het succes van ADO in de oorlogsjaren kwam niet uit de lucht vallen. In 1937 eindigden de Hagenaars nog als voorlaatste, vanaf dat moment werd aan de hand van trainer Wim Tap aan een nieuwe ploeg gebouwd. In 1938 was ADO al vijfde, in de twee seizoenen erop steeds tweede, daarna volgden de grote successen.

Het is onmogelijk aan te geven wat het mooiste moment was in de euforische reeks die ADO tussen 1941 en 1943 bijeen speelde. Misschien was het de dubbele beslissingswedstrijd tegen DHC in 1941 (1-1 en 3-1), wellicht de zege op Feyenoord in het Olympisch Stadion (de Kuip was door de Duitsers opgeëist) tijdens de kampioenscompetitie van 1943. Ook de 8-2 zege op het Heerenveen van Abe Lenstra (1943) staat tijdgenoten nog helder voor de geest.

De kracht van het beste ADO uit de voetbalgeschiedenis was het collectief. Het elftal van Wim Tap was een ploeg zonder vedetten. Het was tekenend dat de beste speler een verdediger was. Maar zelfs rechtsback Herman Choufoer speelde slechts eenmaal in het Nederlands elftal. De Tweede Wereldoorlog zette een dikke streep door elke Oranje-ambitie van de ADO- kampioenen. Voetbal was in de Tweede Wereldoorlog eigenlijk overal in Europa populair. Het was zo’n beetje de belangrijkste vorm van passieve recreatie, het enige uitje dat er nog was. Ook het Zuiderpark stroomde vrijwel altijd bijna of helemaal vol. De Duitse bezetter vond het allemaal prima. Zolang mensen naar voetbal keken, hadden ze geen tijd voor verzet, luidde de redenering. Vorig jaar nog zei doelman Dolf Niezen in deze krant: “Ach, achteraf begrijp je wel dat het voetbal de Duitsers in de kaart heeft gespeeld. (…) Maar wat hadden we dan moeten doen? Wat hadden wij nu bereikt als we waren gestopt?”

Dit alles nam niet weg, dat voetballen steeds problematischer werd naarmate de oorlog vorderde. Met de ADO-successen was het sowieso gedaan. De regerend landskampioen werd in 1944 slechts zesde in de eerste klasse. Na de spoorwegstaking van 17 september 1944 werd het onmogelijk om nog langer een competitie te organiseren.