door Fabian van der Poll
Aan de telefoon slaakt Mo Hamdi een zucht. „Er overlijden mensen op dit moment. Wat doet voetbal er dan toe? Maar ja, als er wordt geroepen dat wij pech hebben als de competitie wordt gestaakt, dan denk ik: hallo, wij degraderen? Wij moesten het juist hebben van die laatste acht duels. Juist nu geven ploegen onderin 200 procent.”
Het is maandag en de directeur van ADO Den Haag zit thuis, mijmerend over de onzekere scenario’s die op hem afkomen. Voetbaldirecteur is weliswaar geen vitaal beroep in deze crisis, het is wel een cruciale functie om een club overeind te houden. Wakend over het welzijn van een kleine honderd man personeel staat Hamdi voor complexe vraagstukken. Wat als de eredivisie wordt gestaakt? En waarvan betaalt hij straks 600.000 euro aan maandsalarissen, zonder inkomsten uit wedstrijdkaartjes en horeca?
Nog meer geldzorgen, en die had hij al, als directeur van een degradatiekandidaat. Degradatie betekent doorgaans 40 procent omzetverlies, en in dat geval zou ADO van 16 naar 9 miljoen euro omzet gaan. Hij zal direct naar het UWV moeten stappen met een saneringsplan. De club zal in waarde dalen, en daarmee de investering van de Chinese clubeigenaren, die in totaal zo’n 20 miljoen euro in ADO hebben gestoken. Zoals voorman Felix Wu vanuit Beijing schrijft: „Het is voor ons heel belangrijk dat ADO op het hoogste niveau speelt.”
Eind december kwam Hamdi al met een ontsnappingsplan. Zijn troef: de Engelsman Alan Pardew. De ex-trainer van clubs als Newcastle United en West Ham moest de ommekeer inluiden in een seizoen dat werd gekenmerkt door nederlagen en mutaties op de werkvloer. Tussen september en december vertrokken twee commissarissen, de trainer, de technisch manager, de financieel directeur, de commercieel manager en een clubadviseur.
Inmiddels is het eind maart en is de positie van ADO nog altijd onveranderd. ADO staat zeventiende, zeven punten achter een plek die recht geeft op deelname aan de nacompetitie. Een doemscenario nadert, ware het niet dat er gek genoeg ook hoop gloort, door de coronacrisis. Mocht de competitie worden gestaakt, dan is het mogelijk dat de nummers zeventien en achttien (RKC) worden gespaard, omdat er eventueel een kans was geweest dat ze eigenhandig waren ontsnapt.
Komt het werkelijk zo ver? Het is een raadsel dat een Haagse volksclub tussen hoop en vrees houdt.
Spelers prikkelen
In zijn Cockney-accent weerklinkt optimisme aan de andere kant van de lijn. Alan Pardew, die dezer dagen veel kookt en voor zijn dochters zorgt, gelooft nog altijd dat hij ADO in de eredivisie kan houden, zegt hij vanuit Surrey. „Als ik straks weg ben, hoop ik een legacy te hebben achtergelaten. Ik wil de club de goede richting opsturen.”
Het zijn onwerkelijke tijden, vindt Pardew. Enerzijds maakt hij zich druk om zijn naasten en zijn spelers en hun familie. „Er is zoiets ernstigs aan de hand dat voetbal er totaal niet toe doet.” Anderzijds voelt hij zich verplicht zijn elftal scherp te houden zolang de kans bestaat dat de eredivisie wordt hervat. „Uitschakelen is makkelijk, maar als er één club straks moet staan zijn wij het. In onze WhatsApp-groep heb ik al wat video’s en verhalen over sportpsychologie gedeeld. Als manager wil je spelers blijven prikkelen, ook op afstand.”
In resultaat is er onder zijn komst weinig veranderd. Pardew krikte het conditiepeil op door langere trainingen, maar oogstte intussen ook kritiek in met name de lokale pers. Onder meer omdat hij zwakke huurspelers zou hebben aangetrokken. Sommige verhalen in de media waren zo hard dat de vertalers voor Pardew de scherpe randjes er vanaf haalden.
Pardew: „Ik zou niet goed met de Nederlandse spelers overweg kunnen. Onzin. En als je onderin staat, dan moet je toch zaken veranderen? De spelers zijn gemotiveerd, maar ze moeten hun vertrouwen zien te hervinden. Vooral ervaren jongens trekken zich het spel persoonlijk aan. In de rust heb ik vaak gezegd: free yourself. Wat dat betreft kan dit voor hen een reset zijn.”
Spookstad Beijing
Pardew viel in de smaak bij de Chinese investeerders. Dat vertrouwen is er nog steeds, zegt Felix Wu. Hij is directeur van het sportmarketingbedrijf UVS dat de club bezit, en weet: hoe meer ADO wint, hoe beter voor de zaken in China.
Desondanks heeft Wu zich de voorbije weken amper druk gemaakt over de resultaten van ADO. Sinds hij op 22 januari van Den Haag naar China terugvloog om het Chinese Jaar van de Rat in te luiden, is hij met een veel groter probleem geconfronteerd: Covid-19.
Via een markt in Wuhan had het coronavirus toen al Beijing bereikt, duizend kilometer verderop. Met de SARS-epidemie in 2003 nog vers in het geheugen, ziet Wu hoe de metropool opnieuw verandert in een spookstad. Tempels sluiten, liften worden continu ontsmet en mannen in witte pakken meten de temperaturen van reizigers in het openbaar vervoer. Binnenblijven, is het devies. Sinds februari is Wu alleen de deur uit geweest voor een paar noodzakelijke bezoekjes aan zijn kantoor. „Met UVS worden we ook financieel geraakt”, zegt de directeur vanuit Beijing. „Veel sportprojecten op scholen zijn opgeschort.”
Dat het een serieuze zaak is, dringt dan nog mondjesmaat tot Nederland door. Hamdi en Wu appen over de situatie, maar halverwege februari zijn de meeste Hagenaars vooral sportief bezorgd, na de nederlaag bij Sparta. Ook Pardew had dat resultaat niet ingecalculeerd in het puntenschema dat hij intern heeft opgehangen. Sparta uit? Minimaal een punt, zo voorzag het strijdplan.
Nu is de situatie omgekeerd. Terwijl het leven in China heel voorzichtig weer op gang komt, met kantoren die opengaan en restaurants waar mensen in kleine gezelschappen mogen eten, ziet Wu met lede ogen hoe Nederland door de pandemie wordt getroffen. „Eerlijk gezegd had ik niet verwacht dat het virus zich zo snel naar Europa zou verspreiden. Wij maken ons ernstig zorgen om de situatie in Nederland.”
Oefeningen langs het fietspad
Hamdi zit nu in dezelfde situatie als die waarin Wu bijna twee maanden verkeert. En zoals voor veel thuiswerkenden is dat ook voor hem behelpen. Al meermaals voerde hij conference-calls vanuit de auto voor de deur. „Je wil niet steeds tegen je kinderen zeggen dat ze stil moeten zijn.”
Bijna dagelijks praat hij bij met trainer Pardew en diens staf. „De spelers hebben allemaal een schema meegekregen waarmee ze bij wijze van spreken langs het fietspad hun oefeningen kunnen doen”, zegt hij. „De vraag is: hoeveel hebben ze over om fit te blijven? In deze tijd komt het aan op hun intrinsieke motivatie.”
Pardew zegt dat hij probeert in het hoofd van zijn spelers te kruipen. „Wat zou ík nu doen? In mijn voetbalcarrière heb ik nooit zo’n crisis meegemaakt. Ik hoop vooral dat ze meer doen dan joggen. Ga de tuin in. Oefen op koppen. Dribbel met de bal. Keep your work ready.”
Net zo belangrijk zijn Hamdi’s vergaderingen met het managementteam van ADO. Dan gaat het vooral over de financiële risico’s die de gestaakte eredivisie met zich meebrengt. Vier van de zeventien thuisduels staan op de tocht. Wat te doen met werknemers die in hun proeftijd zitten? Hamdi heeft uitgerekend dat er bij ADO 2,1 miljoen euro minder binnenkomt als er tot eind juni niet wordt gevoetbald. Stel dat Fox Sports onverhoopt niet het laatste kwart aan tv-geld wil betalen: scheelt ADO zes ton.
Soms zijn er ook positieve berichten. Met trots zag hij deze week hoe ADO-supporters twee spandoeken ontvouwden bij ziekenhuis HMC Westeinde. „’n bossie tullepuh voah alle Haagse helde”, stond er in het groen en geel.
Open brief
Hamdi richtte zich via een open brief tot de achterban van ADO. Hij schreef onder meer: „In plaats van de eindsprint die we opnieuw wilden inzetten is het nu al een tijdje stil op de plek waar we zo graag met z’n allen komen. Het is apart, maar wel het enige juiste om te doen. Op dit moment is er namelijk maar één ding belangrijk: de gezondheid van iedereen.”
Hamdi heeft de competitie al bijna opgegeven. Hij vindt het moeilijk om in deze tijd überhaupt na te denken over inhaalmogelijkheden en financiële belangen, nu er op de intensive cares nog altijd nood is. Dat definitief staken in het voordeel van ADO zou kunnen zijn als de KNVB geen clubs laat degraderen? „Van ondergeschikt belang. Bijzaak.”
Er zijn nog twee scenario’s om de competitie te hervatten. Uitspelen vóór 30 juni, of in de zomer. Om die reden onderzoekt wereldvoetbalbond FIFA of de spelerscontracten, die bij alle clubs tot en met juni lopen, automatisch verlengd kunnen worden. Hamdi: „Maar dat betekent ook dat er spelers in mijn selectie zijn die ik mogelijk twee maanden langer moet doorbetalen.”
In China kijkt Felix Wu voorzichtig vooruit. Met UVS is hij bezig de club Tianjin Thianhai uit de Chinese Super League over te nemen. „Als de deal rondkomt, zal ADO daar zeker van profiteren”, zegt hij. De clubs zouden kennis, trainers en spelers kunnen uitwisselen. „Op de Chinese markt is UVS de belangrijkste schakel om het Nederlandse voetbal te promoten.”
Verder wenst hij Nederland sterkte. „Ik hoop dat iedereen tijdens de epidemie voor zichzelf en zijn familie zorgt. China’s ervaring bewijst dat iedereen moet samenwerken om de epidemie te bestrijden. Ik hoop dat voetbal in de nabije toekomst weer in ons leven terugkomt.”